ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင္႔ ဟသၤာတခရီးစဥ္မ်ား

 ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင္႔ ဟသၤာတခရီးစဥ္မ်ား

ဗိုလ္္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ဧရာ၀တီတိုင္း၊ဟသၤာတခရိုင္၊ဟသၤာတျမိဳ႔ သို႔ ေလးၾကိမ္တိတိ ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။ ပထမ ႏွစ္ၾကိမ္က ၁၉၄၀ ျပည္႔ႏွစ္အတြင္း ေရလမ္းခရီးစဥ္ျဖစ္ျပီး ဒုတိယ ႏွစ္ၾကီမ္ကေတာ႔ ပုသိမ္ျမိဳ႔မွတဆင္႔  ေရာက္ရွိခဲ႔တဲ႔ ရထားခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမခရီးစဥ္ႏွစ္ၾကိမ္ဟာ တို႔ဗမာအစည္းအရုံးဗဟိုဌာနခ်ဳပ္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွုးဘ၀နဲ႔ သြားေရာက္ခဲ႔တာျဖစ္လို႔ ဒုကၡဆင္းရဲေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။ 

အဲဒီဟသၤာတခရီးစဥ္ ႏွစ္ခုဟာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီးတစ္ဦးျဖစ္လာဖို႔ ဘ၀ရဲ႔ မအလွည္႔အေျပာင္းခရီးစဥ္ေတြျဖစ္ျပီး တိုင္းျပည္ရဲ႔ ကံၾကမၼာနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ စစ္၀န္ၾကီးဘ၀နဲ႔ စစ္ျပီးေခတ္ အမ်ိဳးသားယာယီ အစိုးရအဖြဲ႔  ေခါင္းေဆာင္တစ္သီးဘ၀မွာ သြားခဲ႔ရတဲ႔  ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ခရီးဆန္႔ခဲ႔သလိုေတာ႔ မဟုတ္ခဲ႔ပါ။

ဇလြန္ညီလာခံ ခရီးစဥ္

အာဏာလက္မဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသမားဘ၀ဟာ အလြန္ဆင္းရဲက်ပ္တည္းခဲ႔ပါတယ္။ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးၾကီးရဲ႔ ဟသၤာတခရိုင္ ကြန္ဖရင္႔(ခရိုင္ညီလာခံ)ကို ဟသၤာတျမိဳ႔ေပၚမွာမလုပ္ဘဲ ခရိုင္ျမိဳ႔အစြန္အဖ်ားျမိဳ႔နယ္ျဖစ္တဲ႔ ဇလြန္ျမိဳ႔မွာ ၁-၆-၁၉၄၀ ရက္မွာ သံုးရက္တာ က်င္းပခဲ႔ပါတယ္။ ခရိုင္ရာဇ၀တ္၀န္ မစၥတာေဇးဗီးယားရဲ႔ ရန္ကိုေၾကာက္လို႔ပဲလား။ ဇလြန္ျမိဳ႔ရဲ႔ စည္းရံုးေရးအင္အားေကာင္းလို႔ပဲလားေတာ႔မသိပါ။ အဲဒီညီလာခံမွာ တားျမစ္ထားတဲ႔ ခ်င္းေတာင္တန္းအေရးကိစၥကို သခင္ေအာင္ဆန္းကေျပာမိလို႔ ဆုေငြ ငါးက်ပ္တန္ ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္ခံရတယ္။ ၆၈ ရက္ ေျမလွ်ိဳးျပီး တရုတ္ျပည္ခရီးစဥ္ကို သြားေ၇ာက္ခဲ႔တယ္လို႔ပဲဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႔ အတၳဳပၸၸၸၸၸၸတိၱ မွာ သာမန္သာေဖာ္ျပၾကတယ္။ အဲဒီခရီးစဥ္မွာ အေရးၾကီးတဲ႔ ပုဂၢဳိလ္ႏွစ္ဦးရဲ႔ အမည္က ေပ်ာက္ေနတယ္။

ဇလြန္၊ေဒါင္ၾကီးတရားပြဲကို တက္ၾကြစြာပါ၀င္ခဲ႔လို႔ အဖမ္းခံေထာင္ခ်ခံရတဲ႔ သခင္ျမသန္း(ေနာင္- စာေရးဆရာ) နဲ႔ က်ဳံမေငး သခင္တင္ေမာင္(ဗဟိုအမွုေဆာင္) တို႔ရဲ႔ အမည္ဟာေပ်ာက္ကြယ္ေနတယ္။

သခင္ျမသန္း(၁၉၂၁-၁၉၇၆) ဟာ ဇလြန္ျမိဳ႔နယ္သားျဖစ္တယ္။ ဇလြန္အပိုင္ ေဒါင္ၾကီးေက်းရြာတရားပြဲအျပီးမွာ ကာကြယ္ေရးဥပေဒပုဒ္မ ၃၈ အရ ဟသၤာတေထာင္မွာ တစ္ႏွစ္ခြဲက်ျပီး အင္းစိန္ေထာင္၊မႏၱေလးေထာင္ တို႔ကို ေျပာင္းခဲ႔ရတယ္။ သခင္ျမသန္းဟာ မႏၱေလးေထာင္ပြင္႔ေတာ႔မွ လြတ္ေျမာက္လာသူျဖစ္တယ္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး ဥေရာပစစ္မ်က္ႏွာစတင္ကတည္းက အဂၤလိပ္ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္ဟာ နာမည္ၾကီးႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေထာင္ထဲဆြဲထည္႔လို႔ သခင္စိုး၊ သခင္ႏု၊ ေဒါက္တာဗေမာ္ စသူေတြေထာင္ထဲေရာက္ကုန္ျပီ။

သခင္ေအာင္ဆန္းကိုလည္း အမွုရွာေနတုန္း ဇလြန္၊ေဒါင္႔ၾကီးရြာတရားပြဲေတြနဲ႔ အကြက္၀င္ေနလို႔ ေထာင္ထဲဆြဲထည္႔ဖို႔ အဆင္သင္႔ျဖစ္ေနတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႔ ရန္သူေတာ္နံပါတ္ ၅ ျဖစ္တဲ႔ သခင္ေအာင္ဆန္း ၀ရမ္းေျပးဘ၀ေရာက္ရလို႔ ဂ်ပန္ျပည္ကို ထြက္ခဲ႔ရတယ္ဆိုရင္ လံုးလံုးမွားပါတယ္။ တနည္းနည္းနဲ႔ အဖမ္းခံရဖို႔ ေသခ်ာေနလို႔ ေျမမလွ်ိဳးခင္ေတာင္ ကိစၥေျပာစရာရွိတာေျပာဆိုသြားမယ္ဆိုတာမွ မွန္ပါမယ္။

ဟသၤာတသို႔ သေဘၤာခရီးစဥ္

ရန္ကုန္မွထြက္လာကတည္းက သခင္ေအာင္ဆန္းက ေပၚေပၚထင္ထင္မထြက္ႏိုင္ပါဘူး။ သေဘၤာကမ္းကခြာေတာ႔မွ သဗၺန္တစ္စင္းေပၚကေန ေျပာင္းျပီးတက္လာရတာပါ။ ပုလိပ္စံုေထာက္ေတြကို ေရွာင္လႊဲလိုပါတယ္။ ရန္ကုန္-တြံေတး၀-မအူပင္-ေညာင္တုန္း-ဇကာၾကီး-အေဖ်ာက္-ဇလြန္-ေဒါင္႔ၾကီး-သာဓုေခ်ာင္း-ဟသၤာတ ဆိပ္ကမ္းေတြမွာ ျပည္-ရန္ကုန္ အစုန္အဆန္သေဘၤာေတြနဲ႔ ကပ္ပါတယ္။ အဆန္ ႏွစ္ရက္ခရီးမွာ ဓႏုျဖဴမွာ တစ္ညအိပ္ျပီးမွ ဟသၤာတကို ေနာက္တစ္ေန႔ညေနမွ ေရာက္ပါတယ္။ ေရစုန္ခရီးမွာ ဟသၤာတက နံနက္ ၇ နာရီထြက္ရင္ ရန္ကုန္ကို ည ၁၀နာရီေရာက္ေတာ႔ တေန႔တာခရီးျဖစ္ပါတယ္။စာေရးသူ ၀န္ထမ္းဘ၀က အဲဒီခရီးစဥ္ေတြ အတိုင္း ျမစ္ရိုးတစ္ေလ်ွာက္က ရြာေတြကို တာ၀န္အရ သြားဖူးပါတယ္။

သခင္ေအာင္ဆန္းဟာ အက္ ၂၅ ႏွစ္သားဘ၀မွာပဲ အဲဒီခရီးစဥ္ေၾကာင္႔ ဆုေငြငါးက်ပ္တန္ ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္ခံရတယ္။ ဌာနခ်ဳပ္က လိုက္ပါလာသူမ်ားက က်ဳံမေငး သခင္တင္ေမာင္၊ ဟံသာ၀တီ ေနစဥ္သတင္းေထာက္ကိုတင္ေအာင္ နဲ႔ နယ္ခံၾကိဳဆိုသူ ၾကံခင္းသခင္ေလးျမင္႔ တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ တရားပြဲျပီးေတာ႔ ညေမွာင္ေမွာင္ မွာ လူအုပ္ၾကီးနဲ႔အရိပ္ခိုျပီး ျပန္လာၾကတယ္။ ေဒါင္႔ၾကီးဆိပ္ကမ္းနဲ႔ သာဓုေခ်ာင္း ဆိပ္ကမ္းေတြမွာ ဟသၤာတက ပုလိပ္စံုေထာက္ေတြကို ကိုယ္ေယာင္ေဖ်ာက္၊မ်က္လွည္႔ျပခဲ႔တယ္။ သခင္ေအာင္ဆန္း နဲ႔ သခင္တင္ေမာင္တို႔က ရန္ကုန္ေရာက္ၾကျပီး ဟံသာ၀တီေန႔စဥ္သတင္းေထာက္ ကိုတင္ေအာင္ နဲ႔ ၾကံခင္းက သခင္ေလးျမင္႔တို႔က ဟသၤာတဘက္ကို ျပန္လာၾကတာပါ။

သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ ေျမလ်ွိဳးလို႔ ရွာေဖြမေတြ႔ေတာ႔မွ တစ္လနီးပါးအၾကာ ၁၂-၇-၁၉၄၀ ရက္မွာ အမ်ားသိၾကတဲ႔ သခင္ေအာင္ဆန္းကို ဖမ္းမိေအာင္ ကူညီလွ်င္ ခရိုင္ရာဇ၀တ္၀န္ D.S.P (ခရိုင္ရဲမွဴး)က ဆုေတာ္ေငြ ငါးက်ပ္ ေပးေတာ္မူမည္ဆိုတဲ႔ အမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ခဲ႔တာပါ။ ႏိုင္ငံသိ လုပ္လိုက္တယ္။

အဲဒီတုန္းက မစၥတာေဇဗီးယားရဲ႔ လက္ေအာက္မွာ ရဲ၀န္ေထာက္ H.Q.A (ယခု ဒုရဲမွဴး)အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔သူ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိတဲ႔ ဦးလွေတာေျပာဆိုခ်က္အရ သခင္ေအာင္ဆန္းကို ေဇးဗီးယားက ဖမ္း၀ရမ္းမထုတ္ရဲပါ။ တစ္ႏုိင္ငံလံုး ဆူပူမွာစိုးရိမ္တယ္။ရဲဌာနခ်ဳပ္က မ်က္ႏွာျဖဴအရာရွိေတြ ဖိအားေပးလို႔ထုတ္ခဲ႔ရတယ္။ ဘုရင္ခံအမွုေဆာင္ေကာင္စီအစည္းအေ၀းအထိ ေဆြးေႏြးခဲ႔ရတဲ႔ ကိစၥျဖစ္ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ၀ရမ္းထုတ္တာကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းခဲ႔ရတယ္။ (သခင္ေအာင္ဆန္းဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢဥကၠ႒ျဖစ္ခဲ႔ျပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဆီးနိတ္အဖြဲ႔၀င္ေက်ာင္းသားကိုယ္စာလွယ္ျဖစ္ေနတုန္းမို႔ ခရိုင္ရဲ၀န္က ၀ရမ္းမထုတ္ရဲပါလို႔ ဦးလွေတာက ဆိုပါတယ္) ဦးလွေတာ ေနာင္အခါ တရား၀န္ၾကီးျဖစ္ျပီးမွ သခင္တင္ေမာင္(က်ဳံမေငး)ကို ေျပာျပခဲ႔တယ္။

ဟသၤာတသို႔ ဒုတိယခရီးစဥ္

သခင္ေအာင္ဆန္းဟာ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ၊ ၅၃ လမ္း အိမ္တစ္အိမ္မွာ ပုန္းေရွာင္ေနရင္း ညဘက္မွသြားလာရတယ္။ သခင္တင္ေမာင္ (က်ဳံမေငး)၊ သခင္လွေဖ(ေနာင္-ဗိုလ္ လက်ာ္) တို႔နဲ႔ ျပန္လည္ဆက္သြယ္မိတယ္။ စရိတ္ေငြေၾကးျပတ္ေနလို႔ ေငြေၾကးရႏိုင္တဲ႔ ဟသၤာတက မိတ္ေဆြေတြကို အကူအညီေတာင္းဖို႔ ေနာက္တစ္ေခါက္ထပ္သြားၾကျပန္တယ္။ သခင္တင္ေမာင္ရဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ႔ငယ္သူငယ္ခ်င္း ဟသၤာတရဲ၀န္ေထာက္ ဦးလွေတာထံပဲ အကူအညီေတာင္းမယ္။ ဖမ္းခ်င္လည္း ဖမ္းပါေစဆိုျပီးစြန္႔စားၾကျပန္တယ္။

ဇလြန္က သခင္နီ၊ ေဒါင္႔ၾကီးက သခင္လွထြန္းတို႔ အကူအညီနဲ႔ ဟသၤာတေစ်းနားက သခင္စိန္ဦးတို႔အိမ္ကို ေရလမ္းက သြားၾကျပန္တယ္။ သခင္လွထြန္းက သူ႔မိခင္မသိေအာင္ ေငြ ၈၀၀ က်ပ္ယူလာတယ္။ ဟသၤာတေစ်းထဲက သခင္သိန္းဟန္(ပိုးထည္ဆိုင္)က ေငြ ၄၀၀က်ပ္ သူ႔မိန္းမ မသိေအာင္ေပးျပန္တယ္။ေငြ ၁၂၀၀ က်ပ္ဆိုရင္သံုးစြဲေလာက္ျပီ။ အျပန္ခရီးကိုေတာ႔ ျမန္မာလူမ်ိဳး ရဲ၀န္ေထာက္ ဦးလွေတာ အိမ္သြားျပီးအကူအညီလည္းေတာင္းမယ္။ ထမင္းလဲ၀င္စားမယ္။ မဖမ္းတန္ေကာင္းဘူး။

ညမိုးခ်ဳပ္မွာ သခင္တင္ေမာင္(က်ဳံမေငး)နဲ႔ သခင္ေအာင္ဆန္းဟာ ရဲ၀န္ေထာက္အိမ္၀င္ျပီး အကူအညီေတာင္းတယ္။ ၀ရမ္းထုတ္ခံရသူေတြျဖစ္ေနေပမယ္႔ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိသူ ရဲ၀န္ေထာက္လင္မယားက တိတ္တခိုး အကူအညီေပးတယ္။ ၀န္ေထာက္ကေတာ္ မာရီလွေတာ(ေဒၚခင္ခင္ဦး)က သူ႔ကားနဲ႔ ယုန္တလင္းရြာက မန္းဘခိုင္(ေနာင္-အာဇာနည္)ရဲ႔ အိမ္ကိုပို႔တယ္။ မန္းဘခိုင္က ရန္ကုန္ကိုပို႔ေနက် ဌက္ေပ်ာသီးေလွၾကီးနဲ႔ သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ကို လလွ်ိဳ႕ ၀ွက္တင္လာျပီး ရန္ကုန္၊ပုဇြန္ေတာင္ေစ်းနားကို ပို႔ေပးခဲ႔တယ္။

အဲဒီခရီးစဥ္ ႏွစ္ခုက ဆက္စပ္ေနတယ္။လွ်ိဳ႕ ၀ွက္ခရီးေတြျဖစ္လို႔ ေနာက္ပိုင္းမွတ္တမ္းတင္သူေတြက ခရီးစဥ္တစ္ခုပဲျဖစ္ေလဟန္ မွတ္တမ္းတင္ၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ၾကာၾကာေနလို႔မျဖစ္ေတာ႔ဘူး။ဗိုလ္လက်္ာက ခင္မင္တဲ႔ ရန္ကုန္၊ ၁၉ လမ္းက တရုတ္ကုန္သည္ ကိုေက်ာ္ခင္က တရုတ္ျပည္၊အမြိဳင္ကိုထြက္မယ္႔ အုန္းသီးလာတင္တဲ႔ သေဘၤာဟိုင္လီနဲ႔ ျပည္ပကို သြားရေအာင္ ကူညီပါတယ္။ သခင္ေအာင္ဆန္းကို တန္လူေရွာင္၊ အေဖာ္ပါသြားတဲ႔ သခင္လွျမိဳင္(ဗိုလ္ရန္ေအာင္)ကို တန္ဆူေတာင္ အမည္ေပးတယ္။ရုပ္ဖ်က္ျပီး တရုတ္မ်ားဟန္ေဆာင္က ၈-၈-၁၉၄၀ ရက္မွာျပည္ပအကူအညီရွာဖို႔ ထြက္ၾကပါတယ္။ (တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ ဆက္ဖို႔ ကိစၥဟာ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္ေတြနဲ႔ ဆက္မိတဲ႔ အလွည္႔အေျပာင္းတစ္ခုျဖစ္ျပန္တယ္) ေပးၾကကမ္းၾကတဲ႔ ေငြေၾကးအနည္းငယ္နဲ႔ ျပည္ပကိုထြက္ရတာ။ ဒါေပမယ္႔သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ကို လုပ္ပိုင္ခြင္႔အျပည္႔ေပးခဲ႔တယ္။

ပုသိမ္-ဟသၤာတ-ရန္ကုန္ခရီးစဥ္

အမိြဳင္မွာ သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ေသာင္တင္ေနျပီး ေငြေၾကးျပတ္လပ္ေနလို႔ ဗိုလ္လက်္ာရဲ႔ ဖ်ာပံုကအိမ္ကို သံၾကဳိးရိုက္ပါတယ္။ ေငြထပ္ပို႔ရတယ္။ သံုးလေလာက္က်ေတာ႔မွ ေဒါက္တာဗေမာ္၊ေဒါက္တာသိန္းေမာင္တို႔အဆက္နဲ႔ ဂ်ပန္က ဗိုလ္မွဴးၾကီး ဆူဇူကီးကို သခင္ေအာင္ဆန္းတို႔ ဆက္မိတယ္။ တိုက်ိဳျမိဳ႔ ကိုေခၚသြားတယ္။ ဂ်ပန္ေတြဟာ သခင္ေအာင္ဆန္းကို ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေနမွာစိုးလို႔ စံုစမ္းပါတယ္။ ဖက္စစ္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္က ကမၻာရန္သူေတြပါပဲ။ စစ္ဆင္ေရးစီမံကိန္းကို သခင္ေအာင္ဆန္းေရးဆြဲျပတာေက်နပ္လို႔ ျမန္မာျပည္ကို တစ္ေခါက္ျပန္လႊတ္ပါတယ္။ ဗမာထြက္ရပ္ဂိုဏ္းက ဌာနခ်ဴပ္လူၾကီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး လူငယ္ ၃၀ ေခၚထုတ္ဖို႔ပဲ။

အဲဒီခရီးစဥ္ကေတာ႔ သြားအတုတပ္ျပီး ရုပ္ဖ်က္ထားလို႔ နယ္ခ်ဲ႔စံုေထာက္ေတြမမွတ္မိပါ။ တိုက်ိဳက ဆန္တင္သေဘၤာပုသိမ္ဆိပ္ကမ္းကိုကပ္တုန္း သေဘၤာမွဆင္းျပီး ရန္ကုန္ကို ရထားခရီးနဲ႔လာခဲ႔ရပါတယ္။ ပုသိမ္က ဟသၤာတ ၉၅ ခရီးသြားရတယ္။ ကူတို႔သေဘၤာနဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္ကမ္းက သာရေ၀ါကို ကူရပါတယ္။ သာရေ၀ါမွ ၁၀၄မိုင္ရွိတဲ႔ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ကို လက္ပံတန္း၊ သာယာ၀တီ၊ေမွာ္ဘီျမိဳ႔ ေတြကိုျဖတ္ျပီး ေရာက္လာပါတယ္။ ၃-၃-၁၉၄၁ ရက္မွ ၉-၃-၁၉၄၁ ရက္အထိပဲ သခင္ေအာင္ဆန္းက ရန္ကုန္မွာေနျပီး ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ပထမအသုတ္ကို ဂ်ပန္ကိုေခၚတဲ႔ ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ သြားအတုတပ္ျပီး ရုပ္ဖ်က္ထားလို႔ ဟသၤာတက ပုလိပ္စံုေထာက္ေတြ လံုး၀မရိပ္မိဘူးလို႔ ရန္ကုန္ဌာနခ်ဳပ္က လူၾကီးေတြကို သခင္ေအာင္ဆန္းက ေျပာခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီခရီးစဥ္အတြင္း ဟသၤာတေစ်းၾကီးအနီးက သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ သခင္စိန္ဦးအိမ္ကို ေခတၱ၀င္ေရာက္ခဲ႔ပါေသးတယ္။ သခင္စိန္ဦးမိသားစုနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရပ္ေဆြရပ္မ်ိဳးေတြလိုျဖစ္ေတာ႔ ရန္ကုန္ကလူၾကီးေတြ အမွတ္တမဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ႔ သတင္းေတြကို သူတို႔ေကာင္းေကာင္း ေျပာျပႏိုင္တယ္။

စစ္၀န္ၾကီးဘ၀ ဟသၤာတခရီး

၃-၉-၁၉၄၄ ရက္မွာ စစ္၀န္ၾကီးနဲ႔ ဗမာ႔တပ္မေတာ္စစ္ေသနာပတိၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေတာ္ ေဒၚခင္ၾကည္၊ ဗိုလ္မွဴးၾကီးေစာၾကာဒိုး၊ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္ (ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္)၊ ဗိုလ္ၾကီး ေစာစံဖိုးသင္ တို႔နဲ႔အတူ ဧရာ၀တီတိုင္း ခရီးစဥ္အရ ေျမာင္းျမျမိဳ႔ ကို အရင္၀င္ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။ ၆ ရက္ေန႔ ပုသိမ္ျမိဳ႔ အစည္းအေ၀းၾကီးမွာ မိန္႔ခြန္းေျပာတယ္။ ၇ ရက္ေန႔မွာ ပုသိမ္ခရိုင္၊ ကံၾကီးေထာင္႔ရြာ (ယခု ပုသိမ္အေရွ႔ / ကံၾကီးေထာင္႔ျမိဳ႔နယ္) ကို ဗိုလ္မွဴးၾကီးေဇယ်၊  ဗိုလ္မွဴးၾကီးေစာၾကာဒိုး၊ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္၊ဗိုလ္ၾကီးေစာစံဖိုးသင္၊ ဗိုလ္သိန္းေဆြ တို႔နဲ႔အတူခရီးဆက္ၾကတယ္။ ၁၀-၉-၁၉၄၄ ရက္ ဟသၤာတျမိဳ႔ မဂၤလာညြန္႔ ရုပ္ရွင္ရံုၾကီးမွာ ျပည္သူလူထုကို မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ႔တယ္။ အဲဒီ မိန္႔ခြန္းက ၁၉-၉-၁၉၄၄ ရက္ထုတ္ ျမန္မာ႔အလင္းေန႔စဥ္ မွာ ပါလာေတာ႔ လူအမ်ားစိတ္၀င္စားၾကတယ္။

စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ႔ မိန္႔ခြန္း

စစ္၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဟသၤာတျမိဳ႔မွာေျပာခဲ႔တဲ႔မိန္႔ခြန္းက-

မိမိသည္ တခမ္းတနားအၾကိဳခံခ်င္၍ လာေရာက္ျခင္းမဟုတ္။ မိမိ ဟသၤာတသို႔မေရာက္ခင္က မိမိကိုအလြန္ေၾကာက္လန္႔ေနသည္ဟု သိရရာ ယခုလည္းပို၍ေၾကာက္လန္႔သြားေအာင္ ေျပာဆိုသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႔ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စစ္ထဲမ၀င္မေနရ ဥပေဒမ်ား ထုတ္လ်က္ရွိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခုအခါ ထိုဥပေဒမ်ား မလိုေသးဘဲ ေနာင္တြင္ ထိုဥပေဒမ်ိဳးထုတ္သင္႔က ထုတ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိလာျခင္းမွာ စစ္သားစုေဆာင္းေရးအတြက္မဟုတ္ဘဲ တိုင္းရင္းသားမ်ားခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္လာရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစခ်ီျပီး ေျပာပါတယ္။

ယခုစစ္ၾကီးမွာ လက္နက္မ်ားလည္း ဆန္းသစ္လာေၾကာင္း၊ စစ္ၾကီးမည္မွ်ပင္ၾကာပါေစ။ မိမိတို႔အင္အားရွိလွ်င္ ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဴေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုရွိရာ အားလံုးတစ္လံုးတစ္စည္းထဲရွိရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ကၽြန္းသစ္၊ေရနံ၊သတၱဳေပါမ်ားသျဖင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဟိုလူလိုခ်င္ ဒီလူလိုခ်င္ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ဥပမာေပးရလွ်င္ ျမိဳ႔ေရာက္၍ ျဖီးလိမ္း၀တ္စားတတ္ေသာ ေတာသူမေလးႏွင္႔ သဏၭာန္ တူေၾကာင္း၊ေတာမွာေနစဥ္က မည္သူမွ်မလိုခ်င္ေသာ္လည္း ျမိဳ႔ေရာက္၍ လွပစြာ၀တ္စားဆင္ယင္တတ္ေသာအခါ လူတိုင္းက မ်က္စိက်လာတတ္ေၾကာင္း၊ ေတာသူကေလးလူေရြးတတ္ဖို႔လိုေၾကာင္း၊ လူမေရြးတတ္လွ်င္ ေရာဂါရတတ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္ျဖစ္ေၾကာင္းလို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဥပမာလွလွေပးလို႔ ေျပာခဲ႔ပါတယ္။

အဲဒီမိန္႔ခြန္းေျပာခဲ႔ေတာ႔ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ေလးႏွစ္က အာဏာလက္မဲ႔ႏိုင္ငံေရးသမားဘ၀နဲ႔ အခုစစ္၀န္ၾကီး War Minister(ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီး) ဘ၀ နဲ႔ မိန္႔ခြန္းကို နာယူဖို႔ ေရာက္လာၾကသူေတြအေနအထားက ကြာျခားပါတယ္။ အဲဒီရွားပါးမိန္႔ခြန္းကိုလည္း လူတိုင္းၾကားဖူးၾကမယ္မဟုတ္ပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔အဖြဲ႔ ပဲခူးတိုင္း သာရေ၀ါျမိဳ႔ ကို အေရးပိုင္သေဘၤာနဲ႔ ျဖတ္ကူးျပီး ရန္ကုန္သို႔ မီးရထားျဖင္႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိၾကပါတယ္။ ဟသၤာတခရိုင္၊ ဖ.ဆ.ပ.လ ဥကၠ႒ ဦးသန္းတင္ (အျငိမ္းစား သမၼတ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ ၏ ေယာကၡမ) ကိုလည္း အဲဒီခရီးစဥ္မွာပဲ ဟသၤာတျမိဳ႔ရဲ႔ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကိစၥကို လွ်ိဳ႔ ၀ွက္လမ္းညြန္ခ်က္ ေပးခဲ႔ပါတယ္။

ဟသၤာတျမိဳ႔ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအတြက္ အမ်ားၾကီးအလွည္႔အေျပာင္းျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ မၾကာခဏ သြားခဲ႔ရတာမို႔ ျမိဳ႔လူထုနဲ႔ ရင္းႏွီးပံုရပါတယ္။ ဟသၤာတမွာ ေဆးရြက္ၾကီးလွန္းတာကိုလည္း အျပစ္တင္တဲ႔ ၁၃-၇-၁၉၄၇ ရက္ေနာက္ဆံုးမိန္႔ခြန္းကိုလည္း ေျပာခဲ႔ပါေသးတယ္။

မိုး၀င္းျမင္႔ (သိပံၸ ႏွင္႔ နည္းပညာ)၊ျပည္ျမန္မာ ဂ်ာနယ္ (၈-၃-၂၀၁၂)