သခင္လြင္ (၁)

သမိုင္းတေကြ႕မွ သခင္လြင္

သန္း၀င္းလိႈင္
ၾသဂုတ္ ၂၉၊ ၂၀၁၁

ေကာက္ေၾကာင္းပန္းခ်ီ - ေမာင္ေငြထြန္း

၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေမလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ဗားကရာလမ္း၌ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဌာနခ်ဳပ္ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီး တရား၀င္ေပၚထြက္လာစဥ္မွာပင္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္သည့္ ဦးဗေဆြ၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ ဦးေဆာင္ေသာ ‘ဗမာျပည္ဆိုရွယ္ လစ္ပါတီ’ ဆိုင္းဘုတ္ ထူေထာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီသည္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံု ပါတီအင္အားစုကိုအေျခတည္၍ ထြက္ေပၚလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးသည္ ေျမေပၚတရား၀င္ ႏိုင္ငံေရးတပ္ေပါင္းစုအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႀကီးအျဖစ္ ေရွ႕တန္းေရာက္လာစဥ္တြင္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီသည္လည္း ဖဆပလအတြင္း၌ အဓိကႏိုင္ငံေရးအင္အားစုႀကီးအျဖစ္ ေနရာရရိွလာခဲ့ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဖဆပလအစိုးရဟု နာမည္ခံယူထားေသာ္လည္း အဓိကအားျဖင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီက အာဏာလက္၀ါးႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္အတြက္ ‘ဖဆ-ဆိုရွယ္’ အစိုးရဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။ ဤမွ်အထိ ဆိုရွယ္လစ္မ်ားအာဏာ လက္ေစာင္းထက္ခဲ့ၾကသည္။

သို႔ေသာ္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ကုန္ခါနီးအထိ ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီအတြင္း၌ မာ့က္စ္လီနင္၀ါဒလက္ခံလိုလားသူမ်ားေရာ၊ ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္ တစ္မ်ားပါ အတူတကြပူးေပါင္းတည္ရိွေနခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္မ်ားမၾကာမီမွာပင္ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရးေခါင္းမာသည့္ အာဏာရဆိုရွယ္ လစ္မ်ားေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီအတြင္း၌ ၿပိဳကြဲမႈႀကီးေပၚေပါက္လာကာ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ၀ိဓူရသခင္ခ်စ္ေမာင္၊ သခင္လြင္၊ သခင္လွေကြၽ၊ သခင္လူေအး စသည့္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၀င္ (၄၃) ဦးတို႔သည္ အာဏာရဆိုရွယ္လစ္ပါတီႀကီးအတြင္းမွ ခြဲထြက္၍ ‘ဆိုရွယ္နီ’ ပါတီ (ေခၚ) ဗမာျပည္အလုပ္သမားလယ္သမားပါတီကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဆိုရွယ္နီပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အာဏာရ ဆိုလွစ္ပါတီတို႔ သေဘာထားကြဲခဲ့ရသည့္အဓိကအခ်က္မ်ားမွာ ကမာၻအလုပ္သအားအစည္းအ႐ုံးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(WFTU) ၀င္ေရး မ၀င္ေရး ကိစၥ၊ ကိုရီးယားစစ္ပြဲႏွင့္ပတ္သတ္ေသာအေရးကိစၥမ်ားပင္ျဖစ္သည္။

ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွစ္ျခမ္းကြဲစဥ္က အလံျဖဴ (ဗကပ)၊ အလံနီ (ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ-ဗမာျပည္) ဟု စာနယ္ဇင္းမ်ားက ကင္ပြန္းတပ္ေခၚခဲ့သလို၊ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေသာဆိုရွယ္လစ္မ်ားကိုလည္း သခင္ခ်စ္ေမာင္ (၀ိဓူရ)၊ သခင္လြင္၊ သခင္လွေကြၽတို႔ဦးေဆာင္ေသာ လက္၀ဲယိမ္းအလုပ္သမား၊ လယ္သမားပါတီ၀င္မ်ားကို ‘ဆိုရွယ္နီ’ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဦးဗေဆြ၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းဦးေဆာင္ေသာ လက္်ာယိမ္းဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၀င္မ်ားကို ‘ဆိုရွယ္ျဖဴ’ ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။

ဆိုရွယ္နီပါတီေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ေသာ သခင္လြင္ကို အဖဦးေမာင္ႀကီး၊ အမိေဒၚသဲညြန္႔တို႔မွ သာယာ၀တီခ႐ိုင္ ဇီးကုန္းၿမိဳ႕၌ ၁၉၁၃ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း (၇) ေယာက္ရိွသည့္အနက္ ႏိုင္ငံေက်ာ္ႏိုင္ငံေရးမားႏွင့္ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီပါတီဥကၠဌ သခင္သင္မွာ သခင္လြင္၏ အစ္ကိုရင္းျဖစ္သည္။

သခင္လြင္သည္ လက္ပံတန္းၿမိဳ႕အမ်ဳိးသားအထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဒသမတန္းႏွင့္ တကၠသိုလ္၀င္တန္းကို ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးတြင္ ခ႐ိုင္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးသို႔၀င္ရာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၇-၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ေရနံေျမအလုပ္သမားအစည္းအ႐ံုး၏အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၃၈ တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီးတြင္ ေထာင္ေလးလက်ခံခဲ့သည္။

သခင္လြင္၏ ႏိုင္ငံေရးပံုရိပ္ကို ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ၏ ‘ဖ်တ္ခနဲေတြ႕ရေသာ ႐ုပ္ပံုလႊာကားခ်ပ္မ်ား’ စာအုပ္၌ ...

“သခင္လြင္ကို သိသည္မွာၾကာၿပီ။ စစ္မျဖစ္မီေခတ္က ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုၿပီးစ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ျဖစ္မည္။ က်ေနာ္ကလည္းေက်ာင္း သား၊ စတင္ေတြ႕သည့္ေနရာက ေကာ္မရွင္နာလမ္း (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္း)၊ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္တိုက္ေရွ႕ ပလက္ေဖာင္းေပၚတြင္။ သူကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ေနၿပီ။ သခင္တေယာက္။ က်ေနာ္ကလည္း လက္၀ဲစာေပမ်ားဖတ္စ၊ သူႏွင့္မာ့က္စ္၀ါဒေ၀ါဟာရမ်ားႏွင့္ပတ္သတ္ ၍ စကားစပ္သြားသည္။

၁၉၃၈ ဒီဇင္ဘာလတြင္ က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းသားမ်ား အထက္အညာသို႔ထြက္ကာ စည္း႐ုံးေရး ေျခဆန္႔ခဲ့ၾကသည္။ တရားေဟာပြဲမ်ားက်င္းပ၍ က်ေနာ္တို႔ စင္ျမင့္ေပၚသို႔တက္ခဲ့ၾကသည္။

ေခ်ာက္ေရနံေျမလူထုအစည္းအေ၀းတြင္ သခင္သင္က အစည္းအေ၀းသဘာပတိအျဖစ္ေဆာင္ရြက္သည္။ သခင္သင္ကလည္း သူ႔လိုခပ္ ပုပု၊ သူကလည္း ခပ္ပုပု။

စစ္ၿပီးေသာအခါ သခင္သင္သည္ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီပါတီ၏ဥကၠဌျဖစ္သြားသည္။ သခင္လြင္ကေတာ့ ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၀င္တ ေယာက္ျဖစ္သြားသည္။ လြတ္လပ္ေရးရသည့္ႏွစ္ကပင္ ပထမဆံုးေသာအစိုးရအဖြဲ႕တြင္ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးအျဖစ္ သူ႔နာမည္ကိုေတြ႕ လုိက္ရသည္။ ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္က ႏိုင္ငံေရးလုပ္သည္မဟုတ္၍ ဆံုစရာအေၾကာင္းလည္း သိပ္ေတာ့မရိွလွ။

ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီမွာ စစ္ၿပီးေသာအခါ ဖြဲ႕စည္းေသာႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးျဖစ္သည္။ အာဏာရႏိုင္ငံေရးပါတီဟုလည္း ဆုိႏိုင္သည္။ လက္၀ဲပါတီဆိုပါေတာ့။ ၁၉၅၀ ျပည့္ ႏွစ္ေဆာင္းဦးေပါက္တြင္ ‘ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ’ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားသည္။ ဒါကေတာ့ သိပ္ဆန္းသည္ မဟုတ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးရာဇ၀င္တြင္ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေသာ ပါတီအဖြဲ႕အစည္းမ်ား မနည္းလွ။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟု ကြဲသြားသည္။ ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္ပါတီကေတာ့ ၁၉၅၀ တြင္ အလုပ္သမားလယ္သမားပါတီဟူ၍ အမည္သစ္ျဖင့္ ပါတီသစ္ခြဲေထာင္သြားသည္။ ယင္းပါတီသစ္ ေခါင္းေဆာင္ထဲတြင္ သခင္လြင္ပါသည္ကို ေတြ႕လိုက္ရသည္” ဟူ၍ ေရးသားထားေလသည္။

သခင္လြင္သည္ ၁၉၄၃-၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရး၊ ျပည္သူ႕လြတ္လပ္ေရးရဲေဘာ္မ်ားကို စည္း႐ုံးလႈပ္ရွားသည္။ ၁၉၃၉ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၈ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသားေခါင္း ေဆာင္ႀကီး သခင္ျမဦးစီးတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ‘ျပည္သူ႕အေရးေတာ္ပံုပါတီ’ (Peoples Revolutionary Party) တြင္ သခင္လြင္သည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၌ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္အျဖစ္ ေရြး ခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရသည္။

ထို႔ေနာက္ သခင္ေက်ာ္စိန္၊ သခင္စံရ၊ သခင္လွေကြၽ၊ သခင္ေအးေမာင္တို႔ ဦးေဆာင္၍ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေမလ (၂၄) ရက္ေန႔တြင္ ဖြဲ႕စည္းတည္ ေထာင္ခဲ့ေသာ အလုပ္သမားအစည္းအ႐ုံးမ်ားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (ဗမာႏိုင္ငံ) ေခၚ Trade Union Congress (Burma) အတိုေကာက္ TUCB ၌ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တဖန္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ အလုပ္သမားဌာနမႈးႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၉ရက္ေန႔တြင္ တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲကိုက်င္းပခဲ့ရာ မေကြးၿမိဳ႕ မဲဆႏၵနယ္မွ အမတ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံရသည္။ ၁၉၄၇-၄၈ခုႏွစ္တြင္ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာန ပါလီမန္အတြင္း၀န္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ခံရသည္။

၁၉၄၈ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ဖဆပလအစိုးရ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ဇန္န ၀ါရီလတြင္ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့သည္။

သခင္လြင္သည္ ၁၉၄၈မွ၁၉၅၀အထိ အလုပ္သမားအစည္းအ႐ုံး (ဗမာႏိုင္ငံ) Trade Union (Burma) ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ကမာၻ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ဂရက္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) တည္ေထာင္ခဲ့ရာ ဆရာႀကီး သခင္ ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းကို ဥကၠဌအျဖစ္တင္ေျမႇာက္၍ ဒုဥကၠဌအျဖစ္ သခင္လြင္ကိုတင္ေျမႇာက္ခဲ့ၾကသည္။ သခင္လြင္သည္ ၁၉၆၄ ခုနွစ္အထိ ဒုတိယဥကၠဌတာ၀န္ကိုယူခဲ့သည္။

၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္လာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာျပည္အလုပ္သမား၊ လယ္သမားပါတီ (ဆို ရွယ္နီ) ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ရာ ကနဦးတည္ေထာင္ခဲ့ သူ ေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဆိုရွယ္နီပါတီ၏ ဦးေဆာင္မႈေအာက္တြင္ လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႕အစည္းတခုျဖစ္သည့္ ဗမာျပည္ အလုပ္သမားအစည္းအ႐ုံးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (Burma Trade Union Congress- BTUC) ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။

ေနာင္တြင္ ျပဳျပင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ ဗမာျပည္အလုပ္သမားပါတီ၊ ဗမာျပည္အလုပ္သမားညီညြတ္ေရးပါတီတို႔တြင္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၁မွ ၁၉၆၄ခုႏွစ္တြင္ ျပည္ သူ႕လူငယ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္(ျမန္မာႏိုင္ငံ) ၏ နာယကအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၁မွ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္အထိ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစု၏ ဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ၁၉၅၅ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၈ရက္ေန႔တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္ေရး ျမႇင့္တင္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရး စသည့္ရည္ရြယ္ ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ ပမညတေခၚ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (National United Front- NUF) ၏ သဘာပတိအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ပမညတတပ္ေပါင္းစုႀကီးသည္ ကနဦးစတင္ဖြဲ႕စည္းစဥ္က (၁) ၀ိဓူရသခင္ခ်စ္ေမာင္၊ သခင္လြင္တို႔ေခါင္းေဆာင္သည့္ အလုပ္သမားလယ္သမားပါတီ၊ (၂) သခင္သင္၊ သခင္ဗေမာင္တို႔ ဦးေဆာင္သည့္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး(ေနာင္ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီပါတီ)၊ (၃) ဗိုလ္ခ်ဳပ္အစ္ကို ဦးေအာင္သန္းဦးေဆာင္သည့္ ျပည္သူ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕၊ (၄) ဦးသိန္း ေဖျမင့္၊ ဗိုလ္ထြန္းစိန္ တို႔ဦးေဆာင္သည့္ ျပည္သူ႔ညီညြတ္ေရးပါတီ၊ (၅) ေဒါက္တာေအးေမာင္ဦးေဆာင္သည့္ တရားမွ်တမႈပါတီ၊ (၆) ဗမာျပည္အလုပ္သမားအစည္း အ႐ုံးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ (၇) ေတာင္သူလယ္သမားညီညြတ္ေရးအစည္းအ႐ုံး (တလညစ)၊ (၈) ျပည္သူ႔လူငယ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ (၉) မြန္တိုင္းရင္း သားအစည္းအ႐ုံး၊ (၁၀) မန္းထြန္းရင္ဦးေဆာင္သည့္ ကရင္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ စသည့္ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ လူထုလူတန္းစား အဖြဲ႕စည္း ေပါင္းစံုပါ၀င္ခဲ့သည့္ တပ္ေပါင္းစုႀကီးျဖစ္သည္။

သခင္လြင္သည္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ေသာ္လည္း စာေပေမြ႕သူတေယာက္လည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ႐ႈေထာင့္ ဂ်ာနယ္ စတင္ထုတ္ေ၀၍ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာတမ္းမ်ား၊ စာအုပ္မ်ားစြာကို လည္း ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ သူ၏ထင္ရွားသည့္စာအုပ္မ်ားမွာ အာဇာနည္ အသွ်င္ဦး၀ိစာရ (၁၉၇၁)၊ ဦးဥတၱမလက္ေရြးစင္ (၁၉၇၂)၊ ဂ်ပန္ေခတ္ဗမာျပည္ (၁၉၇၃)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈသမိုင္း (၁၉၇၅) တို႔ျဖစ္သည္။ အဆိုပါစာအုပ္သည္ အမ်ိဳးသားစာေပ ဆု (ဒုတိယဆု) ကိုရရိွခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားပညာရွင္မ်ားကုိးကားရသည့္စာအုပ္ျဖစ္သည္။ ‘လီနင္ကဗ်ာ-၁၀၀’ စာအုပ္ကိုလည္း ဆရာမႏုယဥ္၊ ဆရာတင္မိုး၊ ဆရာဒဂုန္တာရာတို႔ႏွင့္အတူ စုစည္းေရြးခ်ယ္၍ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။

သခင္လြင္သည္ ျမန္မာ-ဆိုဗီယက္မိတ္ေဆြျဖစ္ အသင္းဥကၠဌအျဖစ္လည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသးသည္။ သခင္လြင္သည္ ႏိုင္ငံေရး၊ အလုပ္ သမားေရး၊ ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ခ်စ္ၾကည္ေရးကိစၥမ်ားအတြက္ အိႏိၵယ၊ ၿဗိတိန္၊ တ႐ုတ္၊ ဆိုဗီယက္၊ အေမရိကန္၊ ၾသစႀတီးယား၊ ဂ်ာမနီ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။

သူ၏တသက္တာႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈႏွင့္လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္မွခ်ီးျမႇင့္ေသာ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ (ပထမ ဆင့္)၊ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘြဲ႕ (ပထမဆင့္) တို႔ကို ရရိွခဲ့ သည္။ သူသည္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရးေရႊတံဆိပ္ဆု၊ ဆိုဗီယက္-ျမန္မာခ်စ္ၾကည္ေရး ေရႊတံ ဆိပ္ဆု၊ လီနင္ရာျပည့္ ေရႊတံဆိပ္ဆုမ်ားကို ရရိွခဲ့သည္။

သခင္လြင္သည္ ေဒၚျမင့္ျမင့္လြင္ႏွင့္လက္ထပ္ထိမ္းျမားၿပီး သားေဒါက္တာ ေဇာ္၀င္းလြင္၊ ဦးေက်ာ္လင္းလြင္၊ သမီးေအဘယ္လ္လြင္ (ေခၚ)ျ မင့္သက္ေဆြလြင္ (ကြယ္လြန္) တို႔ ထြန္းကားခဲ့သည္။

သခင္လြင္သည္ အသက္ (၈၃) ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဆိပ္ကမ္းသာလမ္း၊ တိုက္အမွတ္ ၁၅၀၊ တတိယထပ္၌ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။ သူကြယ္လြန္ေသာအခါ ဆရာႀကီးဒဂုန္တာရာက ...

“သခင္လြင္သည္ ႏိုင္ငံေရးသမားထဲတြင္ ခ်စ္စရာေကာင္းေသာသူတေယာက္ဟု မွတ္သားခံစားထားမိသည္။ သူသည္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး သမား။ အယူအဆတြင္ ထပ္တူထပ္မွ်တူစရာမလို။ သေဘာထားကြဲလြဲလွ်င္လည္း ညႇိႏိုင္သည္။ ေဆြးေႏြးႏိုင္သည္။ ယင္းသို႔ေသာ သေဘာ ထားျမင့္ျမတ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ထားမ်ဳိး သခင္လြင္တြင္ရိွသည္။ သူ႔ကိုနားလည္ထား၍ က်ေနာ္ သခင္လြင္ကုိ တန္ဖိုးထား၍ ခင္မင္မိျခင္း ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္က ႏိုင္ငံေရးဆုိသည္မွာ ရန္သူကိုမိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္လုပ္ေသာအလုပ္ဟု နားလည္ထားသည္။ သခင္လြင္လိုလူမ်ိဳးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးစကားေျပာရသည္မွာ ကြဲလြဲရာ၌ ျငင္းခံုရသည္မွာခ်စ္စရာ။ ၿပီးေတာ့ ... ႏိုင္ငံေရးသမားထဲတြင္ ခ်စ္စရာေကာင္းေသာသခင္လြင္…” ဟု ေျပာျပေလသည္။

သခင္လြင္ၾကြင္းက်န္ေသာ႐ုပ္ကလာပ္ကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ၾကံေတာသုႆန္သို႔ ပုိ႔ေဆာင္ မီးသၿဂိဳလ္ခဲ့သည္။
Source MoeMaKha